بررسی کارآیی زنبور bombus terrestris l. (hymenoptera, apidae) درگرده افشانی گوجه فرنگی (lycopersicon esculentum) در گلخانه

با استقرار دو جعبه حاوی کلنی زنبورهای مخملی (bumblebees) تهیه شده از شرکت کوپرت از گونه ی b. terrestris، در یک گلخانه گوجه فرنگی در شهرستان گچساران، استان کهگیلویه و بویراحمد، در چهار محدوده ی توری کشی شده، هر یک شامل 16 بوته و اندازه گیری صفاتی از قبیل: تعداد گل های تشکیل شده از بدو گلدهی، تعداد گل های ریزش نموده، تعداد میوههای تشکیل شده، اندازهگیری قطر داخلی و خارجی میوههای رسیده، اندازهگیری وزن میوههای رسیده، اندازهگیری تعداد بذر (دانه بندی)، بازدهی محصول در تیمارهای با و بدون گردهافشانی با زنبورهای مخملی و روند تشکیل گل و میوه در طول دوره نمونهبرداری، کارایی زنبورها در گردهافشانی گوجهفرنگی گلخانه ای با روش گردهافشانی سنتی مقایسه شد. مقایسه مقادیر اندازه گیری شده در تیمارهای گردهافشانی شده با زنبور مخملی و به ویژه مقدار بازده محصول، با روش سنتی، در سطح 1% (p<0.01) اختلاف معنی دار نشان داد. تیمارهای آزمایشی به طور میانگین بازده محصول 40 گرم به ازای بوته، تفاوت قطر خارجی میوه به میزان 15میلیمتر و 25 عدد بذر بیشتر نسبت به شاهد تولید نمودند. گرده افشانی توسط زنبور مخملی در ملاقات های انجام شده با گل ها، نتایج بهتری نسبت به عدم استفاده از این زنبور را برای وزن تر، قطر داخلی، قطر خارجی و تعداد بذر تولیدی در گوجه فرنگی داشت. استفاده از زنبور، بدلیل تسریع در گرده افشانی، باعث شده تا گل ها در مدت زمان کمتری به میوه تبدیل شوند. کاهش هزینههای کارگری، صرفهجویی در زمان و کیفیت بالای گردهافشانی در نتیجه ملاقات تمام گل ها توسط زنبورها از مزایای استفاده از این روش و دارای توجیه اقتصادی است.